Хорт хавдар

Бүх эд эрхтэнд хавдар үүсч болно. Хүний бие махбодь маш олон төрлийн эдээс тогтох бөгөөд ямар эдээс үүссэнээс шалтгаалаад хавдар янз бүр байдаг. Хүний биеийн аль нэг хэсгийн эс хяналтгүй өсөж, олширсноор хавдар үүснэ. Хорт хавдрыг өмөн гэдэг. Хавдрын үед эс ямарч хяналтгүй үржиж, хуваагдан хэвийн эсийн оронд гаж эсүүд үүснэ. Эдгээр гаж эсүүд нь хэвийн эсийн өсөлт хөгжилтөд шаардлагатай цусан хангамж, тэжээлийн бодисыг булаалдан тэжээгдэж байдаг тул хүн жингээ хурдан алдаж эхэлнэ. Хавдрын эс биеийн бусад хэсгүүдээр тархан, хэвийн эсүүдийг гэмтээж, шинэ гаж эсийн ургалтыг бий болгодог. Энэ үйл явцыг хавдрын үсэрхийлэл (метастаз) гэнэ. Хавдрын эс нь цус ба лимф буюу тунгалагийн урсгалаар дамжин биеийн бусад хэсгүүдэд тархдаг.

Хавдрын эс өсөж олшроход хүний дархлааны тогтолцоо гол үүрэг гүйцэтгэнэ. Дархлааны тогтолцоо хэвийн ажиллагаатай үед хавдрын эсийг илрүүлэн тусгаарлаж, устгаж байдаг. Дархлааны тогтолцоо ямар нэг шалтгааны улмаас гэмтсэн, тухайлбал дархлаа дутлын өвчнөөр өвдсөн, эрхтэн суулгасан, дархлаа дарангуйлах үйлчилгээтэй эмууж байгаа зэрэг тохиолдолд хавдарт өртөх эрсдэл нэмэгдэнэ. Хавдрын төрөл бүр харилцан адилгүй байдаг байна.Жишээнь уушигны хорт хавдар,хөхний хорт хавдар нь эсийн гарал үүсэл,эмчилгээгээрээ ялгаатай.Иймд хавдрын төрлөөс хамаарч өвчтөн бүрт өвөмөц эмчилгээ шаардлагатай байдаг.

]

Дезоксирибонуклейны хүчилийн (ДНХ) бүтцийн өөрчлөлт нь хэвийн эсийг хавдрын эсэд хувиргадаг. Хавдрын мэдээллийг агуулсан энэхүү ДНХ нь удамшдаг. ДНХ-н бүтэц өөрчлөгдөхөд орчны хортой нөлөө, тухайлбал: химийн хорт бодисын үйлчлэл,цацраг туяа, вирус нөлөөлдөг. Хавдар маш олон янзын шалтгаан, эрсдэлт хүчин зүйлээс хамаарах бөгөөд онолын сонирхол татсан, судлагдаж буй асуудал юм.